Đây là một bản dịch tài hoa, bay bướm nhẹ nhàng, văn chương trầm bổng theo cung điệu lục bát (đượm hồn dân tộc). Ở nguyên tác đó là cái không khí mang mang day dứt nỗi bơ vơ hiu quạnh của thân phận con người, lạc lõng giữa trần gian trong một chiều nắng tắt.Mà thiên đường thì đã mù mịt lối về.Cái không khí Hàn Lâm ấy đã bị Tản Đà thuần hóa trở nên nhu mì, mềm mại, nhẹ nhàng, trôi chảy trong dòng ca dao (lục bát). Cái HAY của Tản Đà là ở chỗ ấy, nó vào hồn người Việt là vì lẽ ấy, nhưng đó cũng là cái hụt hẫng khi dịch như thế?

3. Bản dịch của Vũ Hoàng Chương

Xưa Hạc Vàng bay vút bóng người,
Nay lầu Hoàng Hạc chút thơm rơi.
Vàng tung cánh hạc đi đi mãi,
Trắng một màu mây vạn vạn đời.
Cây bến Hán Dương còn nắng chiếu,
Cỏ bờ Anh Vũ chẳng ai chơi.
Gần xa, chiều xuống, đâu quê quán?
Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi!

Như ta đã biết : Thôi Hiệu  (con người phát ốm vì làm thơ đã vận dụng hết 10 phần công lực phá vỡ luật thơ thất ngôn, sử dụng 6 thanh "trắc" liên tiếp mới nói được:

Hoàng Hạc nhất khứ bất phục phản
Bạch Vân thiên tải không du du

Để đến độ hùng tâm dũng khí như Đại thi hào Lý Bạch vẫn phải gác bút (đạo bất đắc) chịu thua, cúi đầu ra đi...
Còn thi sỹ Vũ Hoàng Chương sau 1000 năm thì ung dung rút kiếm, giữa trời thơ, phóng con mắt nhìn đời dõi theo cánh hạc đã mù khơi bay mất mà thong thả dụ dắt nó quay về trong cung bậc thất ngôn niêm luật (nói theo Tô Thẩm Huy). Đó là hai câu thực của Vũ bay bổng giữa trời ảo diệu:

Vàng tung cánh hạc đi đi mãi
Trắng một màu mây vạn vạn đời

Một màu vàng lóe lên giữa trời vụt tắt, một màu vàng tung lên rồi vĩnh viễn ra đi, không bao giờ trở lại, nhưng mãi mãi lấp lánh trong tâm tưởng và thâm phận con người (kiếp nhân sinh). Đọc đến câu cuối "đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi thì là cả một trời Đường thi bỗng lay động". Giá Thôi Hiệu phục sinh đọc bản dịch của Vũ thì chắc cũng bái phục: "Sóng ơi, sầu đã chín, xin người thôi giục,đó là sóng của bể dâu, hưng phế."
Ta thử đọc lại hai câu theo âm Hán/ Việt:
- Yên ba giang thượng sử nhân sầu
- Đừng giục cơn sầu nữa sóng ơi!

Thì sẽ thấy nội công thâm hậu của Vũ:

- Vàng tung cánh hạc đi đi mãi

Nếu đưa chữ "hạc" lên đầu câu:

- Hạc vàng tung cánh đi đi mãi

Thì cả một trời thơ lung linh tối sầm lại? Thi tài là thế - và có lẽ sau Vũ Hoàng Chương không ai nên dịch lại (Hoàng Hạc Lâu) nữa?

Blog người hiếu cổ - Hoàng Hạc lâu (黄鹤楼) là một ngôi tháp lịch sử, được cất trên vực đá Hoàng Hạc của núi Xà Sơn bên bờ sông Dương Tử, thuộc thành phố Vũ Hán tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Hoàng Hạc Lâu được xem là một trong bốn tứ đại danh tháp của Trung Quốc và là ngôi lầu nổi tiếng được các thi nhân ca tụng. Tuy nhiên, thơ tại lầu Hoàng Hạc nói chung đều mang không khí đượm buồn. Chúng ta từng biết đến bài thơ “Hoàng Hạc lâu” của  nhà thơ Thôi Hiệu đời Đường, nói rõ về tâm trạng buồn man mác tại lầu hạc, khi mà “hạc vàng bay mất từ xưa/mà nay Hoàng Hạc riêng lầu còn trơ” (Tản Đà dịch) rồi dẫn ra những mạch cảm xúc của chính tác giả. Bài thơ “Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng” 黄鹤楼送孟浩然之广陵 (Tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng tại lầu Hoàng Hạc) của Lý Bạch cũng mang tâm trạng chung như vậy, buồn man mác, nỗi buồn của sự chia ly, nhưng giá trị hơn cả, đó chính là một bức họa tuyệt vời mà không bút nào có thể vẽ nên được.

Cũng có rất nhiều họa gia công phu tìm hiểu ý tứ của Lý Bạch để vẽ nên những bức họa hết sức tuyệt vời về khung cảnh chia ly ở một không gian hùng vĩ như vậy. Xem ảnh bên, Lầu Hoàng Hạc đứng kiêu hãnh trên vách núi, hướng ra Trường Giang hùng vĩ, cùng với những cánh buồm nhỏ xíu như sắp bị dòng sông nuốt chửng. Khung cảnh hùng vĩ mà mờ ảo này toát lên sự hùng vĩ của thiên nhiên, đè nặng lên cánh buồm nhỏ nhoi của con người, không khí chia ly lại càng được lột tả rõ nét.

故人西辞黄鹤楼，
Cố nhân tây từ Hoàng Hạc lâu

烟花三月下扬州。
Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu

孤帆远影碧空尽，
Cô phàm viễn ảnh bích không tận

唯见长江天际流。
Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu.

Bạn tri kỷ đã từ biệt ta từ lầu Hoàng Hạc ở phía Tây (để đi về Đông)

Tháng ba, tháng của hoa liễu rủ như những bông hoa khói, diễm lệ là thế, cũng là lúc ta phải xuống Dương Châu.

Cánh buồm cô liêu đã đi xa tít tắp, màu xanh của núi non lại vô tận.

(Lúc này thuyền đã khuất bóng), ta chỉ còn thấy dòng Trường Giang chảy mãi đén tận chân trời.

***

Bình sinh, Lý Bạch là người rất thích ngao du thiên hạ, ông đã đi hết khắp trong ngoài cõi Trung Nguyên. Ông từng viết một câu thơ nói lên quan điểm của mình rằng:

Câu thơ thể hiện rõ tinh thần của ông về đạo cư xử có trước có sau và thành tín giữa bạn bè, đồng thời nói lên tình cảm rất nồng hậu mà mãnh liệt của nhà thơ với bạn hữu. Trong số các bạn bè của Lý Bạch, Mạnh Hạo Nhiên là nhân vật xuất hiện rất nhiều trong thơ ông. Lý Bạch yêu mến Mạnh Hạo Nhiên ở nhiều mặt, thơ văn, tính cách, sự nghiệp… Vì thế mà ông đã phải thốt lên rằng “Ta yêu mến Mạnh phu tử”.

Bài thơ “Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng” được Lý Bạch viết trong bối cảnh năm 729 (tức năm thứ 13 niên hiệu Khai Nguyên thời Đường Huyền Tông), Lý Bạch đi thuyền từ Tứ Xuyên đến phía Đông Trường Giang, trên đường đã đi qua rất nhiều nơi. Đến mùa xuân năm 726, Lý Bạch đi đến Quảng Lăng và ở đó vài tháng. Mùa đông năm ấy, ông rời Quảng Lăng, du ngoạn ở phuowng Bắc. Sau đó đến Tương Dương, nghe nói Mạnh Hạo Nhiên ẩn cư ở núi Lộc Mộc ở phía Đông Nam thành thì liền đến để thăm hỏi. Mạnh Hạo Nhiên đọc thơ Lý Bạch, hết lời khen ngợi, hai người nhanh chóng trở thành bạn hữu tri kỷ. Mạnh Hạo Nhiên rất nhiệt tình khoản đãi Lý bạch, và giữ ông ở lại đó hơn 10 ngày. Đến tháng 3 năm 730, Lý Bạch được biết mạnh Hạo Nhiên muốn đi Quảng Lăng, liền nhờ người đưa tin, hẹn gặp Mạnh Hạo Nhiên ở Giang Hạ (nay là thành phố Vũ Hán của Trung Quốc). Rồi họ gặp nhau ở lầu Hoàng Hạc tại Giang Hạ. Vài hôm sau, Mạnh Hạo Nhiên đi thuyền xuống phía Đông, Lý Bạch đích thân tiễn đến bờ sông. Thuyền đi, Lý Bạch đứng bên bờ sông ngóng thuyền Mạnh Hạo Nhiên khuất bóng, cảm xúc dâng trào mãnh liệt, liền viết bài thơ “Hoàng Hạc lâu tống Mạnh Hạo Nhiên chi Quảng Lăng”. Do đó, chúng ta có thể thấy được tình bản rất đáng quý của hai người. Bài thơ này là tác phẩm rất tiêu biểu của Lý Bạch, đã trở thành bài thơ quen thuộc, cửa miệng của rất nhiều người.